Apel Pamięci w 73. rocznicę likwidacji sądeckiego getta

Spacer po sądeckim getcie, Apel Pamięci oraz spektakl „Próba” zakończyły trzydniowe obchody 73. rocznicy rozpoczęcia likwidacji sądeckiego getta. W uroczystości upamiętniającej ofiary tych tragicznych wydarzeń uczestniczył Leszek Zegzda z zarządu województwa.

Spacerem ulicami dawnego getta, podczas którego przewodnicy: Artur Franczak i Łukasz Połomski opowiadali o życiu i tragediach rozgrywających się w obrębie murów, rozpoczął się ostatni dzień rocznicowych obchodów. Na Apel Pamięci przybyli m.in. ostatni sądecki Żyd, który przeżył likwidację getta, obecnie prezes Ziomkostwa Sądeczan w Izraelu Markus Lustig, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie Tadeusz Jakubowicz, Naczelny Rabin Krakowa Eliezer Gurary, obecny rabin sądecki, potomek cadyka Chaima Halberstama, Joel Halberstam z Nowego Jorku oraz Jonny Daniels, doradca wiceministra obrony narodowej Izraela, założyciel i prezes fundacji „From The Depths”, której celem jest budowanie wspólnej przyszłości między Polakami i Żydami.

– Przeżyłem po to, aby o tym mówić – zaznaczył 90-letni Markus Lustig. – Nie możecie sobie tego wyobrazić; strach, głód, nędza i śmierć mieszkały ze mną w murach tego getta. Przed oczami mam tych, którzy zginęli: moich najbliższych i kolegów. Ciągle widzę te twarze. Dziś, kiedy na świecie dzieje się tyle zła i niesprawiedliwości, musimy pamiętać, co się wydarzyło w Nowym Sączu i Bełżcu – apelował.

Przy „płaczącej skale” wspominano dramatyczne wydarzenia, które rozgrywały się w obrębie murów getta, jak chociażby masakrę 400 żydów urządzoną przez Niemców 29 i 30 kwietnia 1942 roku.

– Te tragiczne wydarzenia trzeba wspominać – mówił członek ZWM Leszek Zegzda. – Dziękuję grupie młodych ludzi, która stoi u podstaw tego, że to wszystko zaczyna odżywać, że jest nas coraz więcej, że wspominamy, że się modlimy, że myślimy o tych sprawach. To jest nasz obowiązek. To także obowiązek w stosunku do młodego pokolenia, które musi o tym pamiętać, budując swoją przyszłość w wolnym, demokratycznym kraju, wiedząc, że takie zagrożenia istnieją, że człowiek człowiekowi może takie rzeczy uczynić – zaznaczył.

Leszek Zegzda poinformował również, że od września bieżącego roku Województwo Małopolskie przygotowuje specjalny program dla młodzieży gimnazjalnej zatytułowany „Małopolska pamięta”, którego celem jest m.in. umożliwienie wyjazdów uczniów do Auschwitz. – Tam młodzi ludzie będą mogli zobaczyć na własne oczy tragedię i dramat, który także rozgrywał się w wielu miejscach Europy – podkreślił.

Integralną częścią Apelu Pamięci była modlitwa ekumeniczna, po której uczestnicy obchodów rocznicowych zapalili znicze w intencji ofiar. Na spektakl „Próba”, oparty na motywach dramatu „Poczta” Rabindranatha Tagore’a, do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, zaprosił Teatr Nomina Rosae.

Warto wiedzieć, że w 1940 roku w Nowym Sączu Niemcy utworzyli getto na obszarze dawnej dzielnicy żydowskiej na Starym Mieście oraz na terenie dzielnicy Piekło. Na niewielkiej przestrzeni, w pogarszających się warunkach, nieustającym głodzie, nieustannym zagrożeniu życia i zwiększającej się liczbie egzekucji stłoczono ok. 16 tys. osób. W 1942 roku rozpoczęła się akcja zagłady żydów w Generalnym Gubernatorstwie określona kryptonimem „Reinhardt”. Jej częścią była likwidacja sądeckiego getta. 23 kwietnia mieszkańców zgromadzono na łące przy Dunajcu. Większość z nich w ciągu kilku dni Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Bełżcu. W wyniku zbrodni Nazistów Nowy Sącz utracił jedną trzecią swoich mieszkańców – ludzi, którzy od wieków budowali to miasto.

Czytaj także: Spacer w 73 rocznicę likwidacji getta w Starym Sączu oraz 73 rocznica likwidacji getta w Starym Sączu

UMWM Kraków