Odbudują organy barokowe w kościele świętej Elżbiety w Starym Sączu

Ruszyły prace przy odbudowie najwyższej jakości (artystycznej i technicznej) organów barokowych w kościele świętej Elżbiety w Starym Sączu. Inicjatywa ta, która w kręgach ekspertów, historyków i organmistrzów kiełkowała od kilkunastu lat, w końcu nabrała realnych kształtów.

Starosądecka parafia przygotowała we współpracy z ekspertami z zakresu organmistrzostwa wniosek do Ministra Kultury na dofinansowanie tego wielkiego dzieła. W 2021 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przychylił się do inicjatywy odbudowy starosądeckich organów, przyznając na ten cel promesę.
Projekt zakłada budowę w istniejącej historycznej szafie organowej stylizowanych organów, które pod względem konstrukcji oparte byłyby na zachowanych obiektach z warsztatu Jana Głowińskiego i których wielkość odpowiadałaby gabarytom zachowanej zabytkowej obudowy. Według założeń projektu będzie to wyjątkowy instrument międzynarodowej klasy; dzięki tym organom będziemy mogli usłyszeć monumentalne dźwięki, niemal dokładnie takie same, jak 350 lat temu.

W Polsce jest bardzo mało oryginalnych instrumentów barokowych i wcześniejszych. Zdecydowana większość to instrumenty przebudowywane, remontowane często w sposób niewłaściwy lub całkowicie niesprawne. Według dostępnych źródeł wiadomo, iż w Polsce nie ma ani jednego instrumentu ze szkoły Głowińskiego, który byłby kompletny i w pełni odzwierciedlał zamysł budowniczego.

W opinii dr. hab. Krzysztofa Urbaniaka – profesora Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi i eksperta w zakresie budownictwa organowego – starosądeckie organy byłyby jedynym sprawnym instrumentem oddającym w pełni estetykę (czyli założenia techniczne i brzmieniowe) organistowskiej „szkoły krakowskiej II połowy XVII wieku”! Natomiast w całym regionie Sądecczyzny byłby to pierwszy instrument tego rodzaju wykonany z wykorzystaniem tradycyjnych technik
barokowych.

–Projekt odtworzenia organów Głowińskiego w kościele św. Elżbiety w Starym Sączu otwiera liczne możliwości artystyczne. Umożliwi on wykorzystanie organów w roli instrumentu solowego, co dotychczas było niemożliwe–mówi prof. dr hab. Marcin Szelest – dyrektor artystyczny Starosądeckiego Festiwalu Muzyki Dawnej –Pozwoli też realizować większe projekty muzyczne z udziałem organów realizujących różne rodzaje akompaniamentu, również w formie przestrzennej, ponieważ mając do dyspozycji chór muzyczny z dużym instrumentem oraz prezbiterium, można konfigurować różne warianty polichóralności. Dodatkową wartością będzie na pewno styl instrumentu: będą to jedyne organy odtwarzające w możliwie najwierniejszym stopniu założenia brzmieniowe polskiego organmistrza, którego żaden instrument nie zachował się w niezmienionej postaci. Każde przedsięwzięcie, które zmierza do odtworzenia lub wyremontowania i przywrócenia do pierwotnej postaci staropolskich organów, ma olbrzymie znaczenie dla polskiej kultury, ale również pozwala na coraz lepsze pozycjonowanie stylu polskiego w dawnym budownictwie organowym na scenie europejskiej. Styl ten charakteryzuje się bowiem szeregiem cech indywidualnych, które dla znawców muzyki organowej stanowią o jego niepowtarzalnej wartości. Mamy zatem szansę na otrzymanie instrumentu unikatowego, który otworzy nowe horyzonty przed Starym Sączem jako centrum uprawiania szeroko rozumianej muzyki dawnej, a jednocześnie będzie z powodzeniem służyć parafii w codziennej liturgii.